Met het heggenvlechten kunnen we je op allerlei manieren van dienst zijn:
We doen niets liever dan heggenvlechten. We zijn ervaren en kunnen heggen op diverse manieren vlechten. Hieronder kun je lezen waarom het goed is een heg te vlechten. Denk je erover je heg te laten vlechten, stuur ons dan een mailbericht (info@heggen.nu) . Een foto van de heg helpt ons te zien of de heg geschikt is en hoeveel werk het zal zijn. Samen bepalen we op welke wijze de heg gevlochten zal worden. Let wel, heggenvlechten is winterwerk (november-half maart). En denk je er over om een heg te (laten) vlechten, knip hem dan niet aan de bovenzijde want hoe hoger de heg hoe beter. We geven je vrijblijvend advies en offerte.
Zie hier een reportage van enkele heggen die we de afgelopen jaren gevlochten hebben.
Voor en na het vlechten van een meidoornheg (stijl: staken&binders). Cursus heggenvlechten voor Landschapsbeheer Gelderland. Foto: Sander Nijhuis.
Wil je zelf leren vlechten volg dan een cursus heggenvlechten. We bieden eendaagse en meerdaagse cursussen aan. Daarin kunnen verschillende manieren van vlechten geleerd worden. Aan de cursussen kan iedereen meedoen: man-vrouw, jong-oud. De cursussen bestaan uit een korte inleiding (geschiedenis, hoe en waarom) en veel praktijk. We nemen tijd voor de lunch en zorgen voor het gereedschap, en niet te vergeten voor een geschikte heg. Vandaar dat er geen vaste locatie is. Heb je een geschikte heg, bel ons dan want misschien kunnen we e.e.a. combineren. Zie voor meer info de pagina's Cursussen en Agenda .
Cursus heggenvlechten in Huissen (Gld.)
Advies over en aanleg van een ‘vlechtheg’
Wil je een heg aanleggen en deze misschien ooit vlechten, dan zijn enkele tips over plek, afstanden, soortensamenstelling e.d. nuttig. We kunnen advies geven, inheems plantgoed leveren en desgewenst de heg voor u planten. Misschien heb je een heg staan en is de vraag of deze gevlochten kan worden. Wij geven graag een gratis advies.
We hebben het hierboven over heggenvlechten maar wat worden de heg, de natuur of wij er eigenlijk wijzer van? Wat is het nut en de schoonheid van het heggenvlechten?
Heggenvlechten is een eeuwenoud boerenambacht bedoeld om heggen en houtwallen ondoordringbaar te maken. Ondoordringbaar voor wild en vee om te voorkomen dat ze de akkers niet kaal zouden vreten. Het werd ook, maar pas veel later, gedaan om koeien en schapen in de wei te houden. Bij het vlechten worden stammen en takken ingekapt (soms ook geleid, gebogen of geknikt) en daarna bijna horizontaal neergelegd en door elkaar gevlochten. Meestal deed men dit met doornstruiken. Zo ontstaat er een ondoordringbare barrière. Vrijwel overal in Europa werden vroeger heggen en houtwallen gevlochten. Met de introductie van het prikkeldraad 100 jaar geleden, is het heggenvlechten snel de rug toe gekeerd. Maar het heggenvlechten komt terug. Hoe kan dat? Wat heeft zo’n oud ambacht ons nu te bieden? Een heleboel!!!!
Veekerende heg in Boxmeer (Maasheggenstijl)
Belgische douaniers rond 1910 op grens met Frankrijk. Op achtergrond gevlochten heg (stijl:kruishaag). Met dank aan Christophe Delbecque.
Heggenvlechten geeft je een wauw-gevoel. Het is heerlijk om een dag te vlechten. Ambachtelijk aan de slag in het landschap. In teams van 2 personen, handschoenen aan, hakmes of takkenzaag in de hand, fysiek soms heftig maar ook gevoelig maatwerk. Iets geheel nieuws doen, wat in het begin een onmogelijk opdracht lijkt en aan het eind van de dag een prachtig resultaat oplevert. Een eendaagse cursus heggenvlechten, een bedrijfsuitje heggenvlechten; altijd leveren ze enthousiaste reacties op. Met heggenvlechten is het wauw-gevoel terug!
Bijlenwerk door Louis Dolmans en Lex Roeleveld tijdens demonstratiedag in Volckerinckhove, Frans Vlaanderen, maart 2015.
Nigel Adams (UK) met deelneemsters masterclass heggenvlechten, Bemmel, maart 2015. Foto: Peter Ceelen.
Eeuwenlang was het belangrijkste doel van heggenvlechten het maken van een ondoordringbare afscheiding. Dat is nog steeds nuttig. Niet meer rond akkers of weilanden maar wel langs bijvoorbeeld wandel- en fietspaden. Met een gevlochten als afscheiding kunnen honden niet meer achter het vee aan gaan of in de wei poepen. Gevlochten heggen zijn niet alleen mooi maar ook nuttig rond een erf, boomgaard of bedrijfsterrein. Een gevlochten heg is gemakkelijk te onderhouden en met de nodige doornstruiken is hij echt ondoordringbaar voor mensen, honden en vee.
Gevlochten 4-5 meter hoge sleedoorn/meidoorn heg langs wandelpad in Zetten, Betuwe.
Een van de redenen om een heg te vlechten, is dat een heg aan de onderzijde kaal is geworden. Het vee wurmt zich er dan door heen. Voor veel dieren is zo’n kale heg, ook al is de heg hoog, niet erg nuttig. Zangvogels kunnen er niet in broeden, kleine zoogdieren vinden er geen bescherming of voedsel. Een goed gevlochten heg zit onderin goed dicht, heeft veel grote, kleine en fijne takken die in elkaar grijpen en kleine dieren bescherming bieden. De gevlochten heggen vormen in een netwerk fantastische verbindingszones voor dieren.
Dwergmuizennest in een gevlochten heg, Herpen, Noord-Brabant.
Een van nuttige effecten van het vlechten is iets waaraan weinig mensen zullen denken: de hergroei. Door struiken laag bij de grond in te kappen, vormen deze aan de basis nieuwe scheuten. Deze scheuten vormen in de toekomst een nieuwe generatie heg. Zo kan een heg niet alleen goed gesloten blijven maar ook nog eeuwenoud worden. Heggenvlechten helpt bij het herstel van oude heggen en zorgt voor een nieuwe groei cyclus, dus voor een verjongde heg.
Jonge meidoornscheuten. De hergroei van een vlak boven de grond ingekapte en neergelegde struik.
Heggenvlechten is cultuurhistorie. Het ambacht is maart 2015 officieel erkend als immaterieel, cultureel erfgoed. Door heggen te vlechten wordt onze cultuurhistorie weer meer zichtbaar. Heggen werden vroeger vaak van streek tot streek verschillend gevlochten. Logisch want vee, struiksoorten, gewassen zijn niet overal in Europa hetzelfde. Hoe er vroeger gevlochten werd, is niet eenvoudig te achterhalen. Het is een kwestie van goed kijken wat er in oude heggen nog te zien is, goed luisteren naar een hele oude boer die je er iets over kan vertellen, logisch denken en interpreteren. We moeten daarbij niet vergeten dat de manier van vlechten vroeger wel met zijn mee zal zijn gegaan. Het is een levend ambacht en een ervaren ambachtsman of –vrouw weet daarom ook wat in een bepaalde situatie de beste manier van vlechten is.
Gevlochten heg (Maasheggenstijl) langs wandelpad enkele maanden na vlechten. Maasheggen, Vortum-Mullem.
En tot slot: een vakkundig gevlochten heg is prachtig, een aanwinst voor erf en landschap maar ook voor de bebouwde zone in wijken en bedrijfsterreinen. De manier van vlechten en de vakkundigheid van de vlechter zijn van belang. Die bepalen bijvoorbeeld of de heg het jaar na vlechten nog weer zal bloeien en vrucht zal dragen!
Gevlochten heg enkele maanden na vlechten. Rechts het niet gevlochten deel van de heg. Voorst, IJsselvallei.
Mijn eerste stappen op het pad van heggenvlechter zette ik in 2002. Thomas van Slobbe (stichting wAarde) en Jaap Dirkmaat (vereniging Das & Boom) stonden aan de basis met hun oproep om minder prikkeldraad en meer (gevlochten) heggen. Jef Gielen was hun ambachtsman en met hem en enkele anderen waaronder Rob Juyn, ben ik het avontuur begonnen. In Engeland gaven John Blake & John Wilson me het gevoel dat ik het ambacht onder de knie zou kunnen krijgen. Doen, doen en nog eens doen. Goed kijken en zien hoe je gevlochten heggen zich ontwikkelen. In loop der jaren heb ik vele kilometers gevlochten en tientallen cursussen gegeven. Sommige opdrachten kwamen uit het buitenland met als hoogtepunt een enorme heg op een landgoed in Sint-Genesius-Rode, ten zuiden van Brussel.
Reusachtige meidoornheg voor het vlechten en 2 jaar na het vlechten. Sint-Genesius-Rode, België
In 2002 ontstond het plan een Nederlands kampioenschap te organiseren. Het idee had ik in Engeland opgedaan. Vanaf de eerste keer was het NK Maasheggenvlechten een ongekend succes. Nog nooit eerder waren er files gezien in Oeffelt, waar ik met Ruth Bakkenes (IVN - De Maasvallei) het eerste NK organiseerde. Sindsdien is het NK elk jaar goed voor vele duizenden bezoekers. In maart 2015 hebben we het 10e NK gevierd met misschien wel 10.000 bezoekers, waaronder veel kinderen. Een combinatie van ambacht, passie, landschap, natuur en een vleug geschiedenis blijkt heel veel mensen blij te maken.
Impressie van deelnemers en bezoekers aan NK Maasheggenvlechten
Sinds 2010 doe ik zelf mee aan enkele van de vele wedstrijden ‘hedge laying’ in Engeland. Aan het Nationaal Kampioenschap, de South of England competition en de John French competition. Hoogtepunt was de uitnodiging om in februari 2015 deel te nemen aan de Patrons Competition, de jaarlijkse wedstrijd van de beschermheer van de Engelse heggenvlechters, prins Charles. De afgelopen jaren heb ik, vaak met collega’s, in het buitenland heggen gevlochten onder andere tijdens landschapsdagen in West-Vlaanderen en Noord-Frankrijk. Maar natuurlijk ook in Nederland tijdens bijvoorbeeld de Landleven dagen en onze eigen kampioenschappen.
Lex Roeleveld in gesprek met prins Charles tijdens de Patrons Competition, februari 2015. Foto Georg Müller.
Franse heggenvlechters aan het werk tijdens demonstratiedag 1 maart 2015, Volckerinckhove, Frans Vlaanderen. Foto: Arnaud Deflorenne.
In 2012 was ik medeoprichter van het Gilde van Heggenvlechters, een groep professionele heggenvlechters die zich tot doel stelt het ambacht en de kwaliteit van het heggenvlechten te bevorderen. De eerste gildeleden hebben een proeve van bekwaamheid afgelegd voor een jury van Engelse heggenvlechters. In 2013 ben ik geaccrediteerd door de South of England Hedge Laying Society na wederom een proeve van bekwaamheid te hebben afgelegd.
Oprichters van het Gilde van heggenvlechters, v.l.n.r.: Wilfried Berendsen, Louis Dolmans, Jef Gielen, Lex Roeleveld, Robert Ceelen, Rob Juyn en Peter Ceelen. Op de foto ontbreken: Marcel Roeleveld en Roel Winters. Foto: Marcel Roeleveld.
In 2014 is het ambacht van heggenvlechter officieel als cultureel erfgoed is erkend en begin 2016 is de Vereniging voor Heggenvlechten opgericht. Vijftien jaar na de oproep van de stichting wAarde verdwijnt het prikkeldraad inderdaad uit het landschap. Meestal niet omdat het door gevlochten heggen vervangen is maar omdat de koeien permanent op stal staan. Toch bloeit het heggenvlechten in Nederland en blijkt het een levend ambacht!
